کشف مکانیزم ناشناخته در بیماری انحطاط ماکولا

بازدید: 343

دانشمند ایرانی دانشگاه ایندیانا با کشف مکانیزم ناشناخته در بیماری انحطاط ماکولا، به رهیافت مهمی در درمان نابینایی شایع ناشی از این بیماری دست یافت.

در بیماری «نورگ‌زایی مشیمیه»، سلولهای خونی تأمین کننده اکسیژن و مواد مغذی چشم که از مشیمیه در پشت چشم نشأت گرفته، بطور ناگهانی در شبکیه افتاده و آن را مختل میکند. در این حالت معمولاً پس از چند ماه فرد نابینا خواهد شد. در حال حاضر دو درمان برای این بیماری وجود دارد: از بین بردن رگهای خونی مهاجم با تزریق دارو در چشم که به شبکیه نیز آسیب خواهد رساند و استفاده از لیزر برای داغ کردن این رگهاست که باز هم منجر به آسیبهای جدید در شبکیه خواهد شد.

در حالی که دکتر عباس شیرینی فرد، فوق دکتری مؤسسه پیچیدگی زیستی دانشگاه ایندیانا، در جریان مطالعه برای تولید شبیه‌ سازی رایانه‌ای دقیق از رفتارها و تعاملات سلولها و غشاهای سازنده پشت شبکیه و عروق پشتیبان با موانعی رو برو شده بود، یک رویداد ظاهر ناگوار، اما سودمند که طی آن یک شبکیه چشم اهدایی از یک بانک چشم هنگام حمل و نقل بشدت تکان داده شده بود، الهامبخش وی برای تلاش مجدد در جهت ایجاد مجموعه‌ای از شبیه‌سازیهای جدید شد. وی پس از معاینه چشم دریافت که مناطق شبکیه دارای رگهای خونی مهاجم از غشای زیرین خود جدا شده، با این وجود مناطقی که هنوز متصل باقی مانده بودند، با تهاجم کمتری رو برو شدند که نشان از مکانیزم نادیده‌گرفته شده و اساسی چسبندگی در حفظ ساختار شبکیه داشت.

شیرینی فرد با استفاده از یک برنامه نرم‌افزار مدلسازی منبع باز موسوم به CompuCell3D به سرعت به توسعه شبیه‌سازیهای موجود برای بررسی تأثیر نواقص چسبندگی پرداخت. این دانشمند ایرانی درباره دستآورد خود اظهار کرد: شبیه‌سازیها نشان داد که کاهش چسبندگی در شبکیه در حقیقت میتواند به تهاجم رگهای خونی به آن منجر شود؛ اما ساختار پیچیده شبکیه بدین معنی است که گونه‌های مختلف چسبندگی بخصوص در سه نمونه چسبندگی میان سلولهای رنگینه دار شبکیه و غشای بروخ، چسبندگی میان سلولهای شبکیه رنگینه‌دار مجاور و چسبندگی میان سلولهای رنگینه‌دار شبکیه و گیرنده‌های نوری پوشاننده، از اهمیت بسیاری برخوردارند.

وی دریافت که این متغیرها ممکن است از یکدیگر مستقل بوده یا به شیوه‌های پیچیده با هم تعامل داشته باشند و با آگاهی از این که سرعت و نوع گسترش بیماری در بیماران مختلف تفاوت داشته، به آزمایش نمونه‌های بسیار از هر نوع ترکیب چسبی پرداخت. شیرینیفرد گفت: ما توانستیم به مدلسازی تعاملات درجه ‌های مختلف اختلال گونه‌های مختلف چسبندگی و تغییرات آنها در موارد مختلف بپردازیم. جالب اینکه این شبیه‌سازیها میتوانند به تکثیر طیف پیچیده نورگ‌زایی مشیمیه که در آزمایشگاه مشاهده شده، بپردازند.

دستآورد مهم این دانشمند ایرانی منجر به ترکیب هزاران شبیه‌سازی شد که توانست بر اساس آن، نقشه‌های مرتبط با نواقص در هر نوع چسبندگی با خطرات هر نوع تهاجم را تولید کند. وی به نوبه خود نشان داده که چسبندگی سلولی یک راهکار اساسی برای بیرون نگهداشتن رگهای خونی از شبکیه است و اینکه نواقص ترکیبی در گونه‌های مختلف چسبندگی برای تعیین امکان، الگو و سرعت گسترش نورگ زایی مشیمیه کافی است.

منبع: ایران سپید